Gebied VNG-brochure bestaand of nieuw?

Gebied VNG-brochure bestaand of nieuw gebied bij kwalificatie?gebied VNG-brochure

Bij het bepalen van een geschikte afstand tussen woningen en bedrijven wordt in de praktijk vaak gebruik gemaakt van de VNG-brochure ‘Bedrijven en milieuzonering’. Een belangrijke stap bij de toepassing ervan is het beantwoorden van de vraag ‘wat voor soort gebied is het?’. Is het een rustige woonwijk, een gemengd gebied of een gebied met functiemenging?

In deze casus gaat het om een verleende omgevingsvergunning voor de bouw van 43 woningen en kleinschalige bedrijvigheid. Een buurtbewoner vreest geluidhinder en een aantasting van zijn woon- en leefklimaat. Verder is er volgens appellant sprake van een woongebied en niet van een gemengd gebied met functiemenging, zoals de raad betoogt. Volgens de Raad van State is bij de kwalificatie van het gebied de bestaande situatie bepalend. Zie uitspraak ABRS 7 juli 2021, no. 202002133/1/R2. – gebied VNG-brochure

Dit laatste lijkt me niet altijd juist. Bij een nieuw en groter plangebied is het heel goed mogelijk de nieuwe situatie als bepalend te nemen. Bij bijvoorbeeld een transformatie van een bedrijventerrein naar een gemengd gebied of een woongebied kan het heel goed mogelijk zijn om dat gebied en nabije omgeving te kwalificeren als een gemengd gebied of een rustige woonwijk. De redenering van de Raad van State acht ik ongenuanceerd en te kort door de bocht. Geen plangebied of situatie is namelijk hetzelfde. De bestaande situatie is uiteraard belangrijk maar ook de nieuwe situatie en de grootte van het nieuwe plangebied.

VNG-brochure niet toepassen op bestaande situaties

VNG-brochure niet toepassen op bestaande situatiesVNG-brochure

Hoewel de VNG-brochure richtafstanden en indelingen zijn verouderd, kunnen ze erg handig zijn om te bekijken welke afstand passend is tussen woningen en bedrijven. Dat wordt dan ook nog veel gedaan. Als hulpmiddel prima, maar het is geen wetgeving. In onderstaande uitspraak komt dat nog eens ter sprake. Deze uitspraak gaat over de planologisch-juridische realisatie van een plattelandswoning. Het geldende bestemmingsplan laat alleen bewoning toe in de bedrijfswoning behorend bij een agrarisch bedrijf.

Verder overweegt de Afdeling (…) dat deze brochure een richtlijn is waarvan gemotiveerd kan worden afgeweken. De VNG-brochure is bedoeld voor toepassing in nieuwe situaties, zoals de vestiging of wijziging van een bedrijf. De brochure is niet zonder meer van toepassing op situaties die betrekking hebben op gevoelige functies die bewust rondom een agrarisch bedrijf worden gesitueerd, zoals een bedrijfswoning of een plattelandswoning of om onderliggende hinder tussen milieubelastende bedrijven te beoordelen. (..).” Lees meer in r.o. 4.2. van uitspraak ABRS 23 juni 2021, no. 202003711/1/R2.

In situaties waar samenhang moet worden bereikt – dat is ook het streven van de Omgevingswet – moet worden gewerkt met meer lagen. Een handig hulpmiddel zijn tekeningen met richtafstanden, gewenste afstanden en bestaande situatie over elkaar te leggen (op kalkpapier). Het is niet gebruikelijk voor juristen en beleidsmedewerkers om met tekeningen te werken, maar het helpt echt. Het biedt meer inzicht, ook voor politici. Neem ook de omgeving mee op die tekeningen, dus niet alleen het plangebied.